Կառլ Գուստավ Յունգ

Կառլ Յունգը ծնվել է 1875 թվականիհուլիսի 26-ին, փոքրիկ շվեյցարական  քաղաքում՝ Կեսվիլում՝ քահանայի ընտանիքում: Հայրը հաճախ էր որդու հետ զրուցում  Աստծո, կրոնի մասին և շատ էր ցանկանում, որ Յունգը նույնպես  քահանա դառնա, սակայն նա քահանա  դառնալու համար չէր ծնվել: 1886 թվականին հայրը Յունգին կրթության է տալիս շվեյցարական լավագույն  գիմնազիաներից մեկում: 1895 թվականին նա ընդունվում է Բազելեի բժշկական  համալսարան,  որտեղ մեծ հետաքրքրություն էցուցաբերում հոգեբուժության և փիլիսոփայության նկատմամբ: 

1900 թվականին Յունգը սկսում է աշխատել  Ցյուրիխի  հոգեբուժական  հիվանդանոցում` որպես հոգեբույժի  օգնական:

1902 թվականին նա գրում է իր դոկտորական դիսերտացիան:
1903 թվականի փետրվարի 14-ին ամուսնանում  է  Էմմա Ռաուշենբախի  հետ,  ով նրան պարգևում է 1 որդի և 4 աղջիկ:

---

1907-1913 թվականներին  Յունգը  համագործակցում է Ֆրեյդի հետ, ով մեծ դեր է խաղում նրա կյանքում: Նա դառնում է հոգեվերլուծությանհետևորդներից մեկը, սակայն հետագայում հրաժարվում էհոգեվերլուծական գաղափարներից և 1911 թվականին դուրս է գալիսհոգեվերլուծության միջազգային ասոցիացիայից:
1912 թվականին գրում է «Լիբիդոյի սիմվոլներ և ձևափոխում» գիրքը,որտեղ ներկայացված գաղափարները լիովին հակասում էին Ֆրեյդիգաղափարներին:Յունգը ստեղծում է սեփական ուղղություն, որը կոչում է անալիտիկ (վերլուծական) հոգեբանություն: Նրա հետագա կյանքը վերաբերում էկոլեկտիվ  անգիտակցականի կերպարների ստեղծմանը ևարքետիպերի  ուսումնասիրությանը:
1935 թվականին Յունգը դառնում է կիրառական հոգեբանությանհիմնադիր և  նախագահ:
1936 թվականին նա նշանակվում է գերմանական հոգեթերապևտիկմիության նախագահ:
1933-1942 թվականներին դասավանդում է Ցյուրիխում,  իսկ 1944թվականին` Բազելեյում:
1948 թվականին հիմնադրվում է Յունգի ինստիտուտը:

              Անալիտիկ հոգեբանություն

Անալիտիկ հոգեբանության հիմնադիրը հանդիսանում է Կառլ Գուստավ Յունգը: Յունգն իր ուսանողական տարիներին, ծանոթանալով Ֆրեյդի հետ, դարձավ Ֆրեյդի հոգեվերլուծական տեսության կողմնակիցն ու վաստակելով Ֆրեյդի վստահությունը` ընտրվեց որպես Միջզգային հոգեվերլուծական ասոցիացիայի առաջին նախագահ: Սակայն, հետագայում սկսում է կասկածի տակ դնել կլասիկ հոգեվերլուծության մի շարք կայուն դրույթներ և ավելի լայնացնելով հոգեվերլուծության սահմաններն` անցնում է առասպելաբնության, կրոնների, տարբեր մշակութային արարողությունների ուսումնասիրությանը, որտեղից էլ և տեղի է ունենում նրա և Ֆրեյդի հակասությունն ու տարանջատումը: Յունգը ստեղծում է իր տեսությունը. նա հիմնում է կոլեկտիվ անգիտակցականի մասին տեսություն: 


Ի տարբերությու հոգեվերլուծական տեսության, որը խոսում էր միայն անհատական անգիտակցականի մասին, անալիտիկ հոգեբանությունը գտավ, որ անհատական անգիտակցականը, որպես այդպիսին, առանձին գոյություն չունի, այլ կարծես լողում է կոլեկտիվ անգիտակցականի օվկիանում: Նա համարում էր, որ աշխարհում ոչինչ առանձին չի լինում, ամեն ինչ փոխկապակցված է մեկը մյուսի  հետ:  Անհատական  անգիտակցականը բաղկացած  էէգոկոմպլեքսներից:  Յունգը կոմպլեքսը չի դիտում որպես բարդույթ: Դա վարքի որոշակի ձև է, որն ուն  ի միջուկ,որը խորքային է և իրենից  ներկայացնում էորոշակի արքետիպների  զգացողություններ: Կոմպլեքսն ունի  նաև  արտաքին շերտ,  այսինքն՝  մեր  վարքիձևերը, մտքեր, զգացմունքները,  հիշողությունները,  որոնք  կարող  են  գիտակցվել:  Իսկ միջուկը  շատ խորքային է և այն դժվար  է  գիտակցել:  Սակայն  ինչքան  մենք  գիտակցում ենք  մեր  արտաքինվարքի  ձևերը,  այնքան  ավելի  լավենք ճանաչում մեր միջուկը:

Յունգը ստեղծեց արքետիպերը: Այս տերմինը, մինչ Յունգը նաև օգտագործել են Արիստոտելը, Պլատոնը, այնուհետև Գյոթեն, որը բացի նրանից, որ հիանալի գրող էր, նաև զբաղվում էր երկնային կյանքի ուսումնասիրություններով: Չնայած այս ամենի` արքետիպերը իրենց իսկական հոգեբանական բացատրությունը ստացան Յունգի կողմից: Ըստ Յունգի` դրանք տարբեր ազգերի մոտ գոյություն ուեցող (շատ դեպքերում իրար բավականին նման) մոր, հոր, առասպելաբանական հերոսների, չարի, բարու և այլ տարբեր տարերքներ մարմնավորող ընդհանուր ձևերի մասին մտավոր պատկերացումներն են: Իհարկե յուրաքանչյուր անձի համար այդ համընդհանուր կամ համազգային արքետիպերն ունենում են իրենց անհատական պարունակությունը, միևնույնն է, որոշ ընդհանուր գծեր մնում են, որոնք միավորում են մարդկությանը, նրանց բարոյական արժեքները և հանդիսանում են վախի, հույսի, հավատի օբյեկտներ:

   Այսպիսով, արքետիպրերը դրանք բնածին գաղափարներն են կամ հիշողություն, որոնք մարդկանց մղում են ընկալել, վերապրել և արտացոլել որոշ իրադարձություններ կոնկրետ ձևերով:

   Յունգը հսկայական աշխատանք է տարել տարբեր ազգերի մշակույթների, ավանդույթների, առասպելների և կրոնների ուսումնասիրության մեջ, որի շնորհիվ կարողացել է առանձնացնել այն հիմնական վեց արքետիպերը, որոնք տարբեր ազգերի մոտ տարբեր անվանումներ ունենալով հանդերձ` միավորված են մեկ համընդհանուր սկզբունքային գծով:

   Դրա համար Յունգը արքետիպերն անվանեց ոչ թե իրենց ազգային անուններով այլ տեսակներով:

Հիմնական վեց արքետիպերն են`

 1.   Պերսոնա

2.   Ստվեր

3.   Անիմա

4.   Անիմուս

5.   Էգո

6.   Ինքնություն

Պերսոնան դա մեր դիմակն է, սեփական անձի ընդունումը, թե ինչպես ենք մենք մեզ դրսևորում տարբեր անձանց հետ, տարբեր վայրերում: Ինչպիսի արտաքին տեսք ենք մատուցում այլ անձանց: Այսինքն,  թե ինչ ենք մենք մտածում հենց մեր մասին, հասարկության մեջ մեր դիրքի և վարքի մասին: Դա հենց մեր կարծիքն է մեր մասին և այն մասին, թե ինչպիսի տպավորություն ենք մենք թողնում այլոց վրա:

Ստվերը-դա նույնպես կենտրոն է, բայց ոչ թե գիտակցության, այլ անգիտակցական: Այն դուրս մղված նյութն է: Դա այն ցանկությունները, հիշողություններն ու հույզերն են, որոնք անհատի կողմից ժխտվում են` սոցիալական ստանդարտներին և իդեալներին համապատասախան չլինելու պատճառով:

Անիմա- դա անգիտակցական կյանքի հիմքն է տղամարդու մեջ:

Անիմուս-անգիտակցական տղամարդու հիմքը կնոջ մեջ:

Էգո-դա մեր գիտակցության կենտրոնն է, որը տրամաբանորեն և նպատակաուղղված ձևով  կառավարում և ուղղորդում է մեր վարքը` մեր նպատակների և օբյեկտիվ պայմանների համապատասխան:

Ինքնությունը  դա ամբողջականության մարմնացումն է: Սա այն կետն է, անձի այն կենտրոնը,  որտեղ տեղի է ունենում անգիտակցականի և գիտակցականի կորելացում ու ադապտացում, այսինքն տեղի է ունենում փոխզիջում:

Բացի այդ  Յունգը առանձնացրեց  նաև 4 հոգեկան ֆունկցիաներ,  որոնք զույգեր են կազմում: Դրանք են մտածողություն և զգացմունք, որոնք Յունգը համարում էռացիոնալ ֆունկցիաներ զգայությունև ինտուիցիա` իռացիոնալ ֆունկցիաներ:

Կարդացեք նաև՝ Սոնա Սահակյանի բլոգում: